De resultaten van een Megger-test analyseren

Een megger-test of isolatieweerstandsmeting meet de weerstand van de isolatie in elektrische installaties, kabels en motoren met behulp van een isolatieweerstandsmeter. De test helpt bij het opsporen van slijtage, vervuiling, lekken en mogelijke storingen die tot gevaarlijke situaties of uitval van spanning kunnen leiden. De interpretatie van de testresultaten die zichtbaar zijn na de meting met een isolatieweerstandmeter zijn belangrijk om de juiste actie te ondernemen. Bij Havé-Digitap helpen we jou hier graag mee.

In welke gevallen gebruik ik een isolatieweerstandmeter?

Bij zowel het testen van nieuwe installaties als voor het onderhouden van bestaande systemen gebruikt men een isolatieweerstandsmeter, ofwel Megger. Door te meggeren, controleer je de isolatieweerstand van elektrische apparatuur, wat helpt bij het voorkomen en lokaliseren van problemen. Met een isolatieweerstandsmeter kan de weerstand gemeten worden met een hogere spanning dan die van een multimeter. Een normale multimeter kan ook weerstand meten, maar vaak niet meer dan 1 megaohm. Een isolatietester kan tot ver boven 1 megaohm meten.

Ga je aan de slag met isolatieweerstandsmeters? Wij hebben de stappen die je moet volgen voor een betrouwbare meting op een rijtje gezet.

De juiste testspanning bij isolatiemetingen

Een isolatieweerstandmeter moet een testspanning kunnen leveren die hoger is dan de normale bedrijfsspanning van het te testen apparaat of de installatie. Dit is nodig om een nauwkeurige meting uit te voeren, maar de spanning mag niet te hoog zijn, omdat dit schade kan veroorzaken. De juiste testspanning hangt af van het soort installatie en kan variëren van enkele honderden tot duizenden volt. Veel isolatieweerstandmeters bieden daarom de mogelijkheid om verschillende testspanningen in te stellen. Bijvoorbeeld 100 volt voor telecommunicatie- en laagspanningssystemen en 500 volt voor gebouwinstallaties en huishoudelijke apparaten. Voor laagspanningsmotoren en transformaten is 1.000 volt gebruikelijk. 

Wettelijke NEN 3140 richtlijnen

Het testen van de isolatieweerstand van elektrische apparaten houdt in dat je de weerstand meet tussen de elektrische onderdelen van het apparaat en de buitenkant (aarde) met behulp van een isolatieweerstandmeter. Zorg ervoor dat het apparaat is uitgeschakeld en niet verbonden is met het stroomnet. Plaats de meetpennen op een elektrische geleider (fase en nul) en de buitenkant van het apparaat (aarde). Meestal wordt er een testspanning van 500 V gelijkstroom gebruikt, maar soms is 250 V beter voor sommige apparaten.
Voor apparaten gelden wettelijke eisen (NEN 3140) die de minimale isolatieweerstand bepalen. Als de weerstand boven de minimumwaarde ligt, is het apparaat veilig. De eisen zijn:

• Klasse I: Apparaten met randaarde > minimaal 1 megaohm
• Klasse II: Dubbelgeïsoleerde apparaten > minimaal 2 megaohm
• Klasse III: Veiligheidsapparaten > minimaal 0,5 megaohm

Als de gemeten isolatieweerstand met de isolatieweerstandsmeter groter is dan deze waarden, zijn de elektrische delen van het apparaat veilig.

Analyseren en interpreteren van meetwaarden

De megger-test meet de isolatieweerstand in ohm of megaohm. De waarden die uit de test komen, moeten worden vergeleken met fabrieksnormen of eerder geregistreerde meetgegevens. Over het algemeen geldt: hoe hoger de isolatieweerstand, hoe beter de conditie van de isolatie. Maar wat betekenen specifieke waarden en welke actie moet er worden ondernomen?

• Een hoge weerstandswaarde (in mega-ohms) duidt over het algemeen op een goede isolatie. Normaal gesproken is een isolatieweerstand van enkele mega-ohms of hoger acceptabel.
• Een lage weerstandswaarde kan duiden op mogelijke isolatiefouten, zoals vochtigheid, lekstroom of beschadigde isolatie. Dit kan leiden tot storingen of veiligheidsrisico's. In dit geval moeten de oorzaken worden geïdentificeerd en opgelost. Denk hierbij aan bijvoorbeeld waarden van 1 mega-ohm (1 MΩ) of lager, zoals 20 kilo-ohm (20 kΩ).
• Een weerstand van 0 ohm of een kortsluiting duidt erop dat de isolatie volledig is doorbroken of dat er een directe verbinding bestaat tussen geleiders. Een weerstand van 0 ohm vereist onmiddellijke aandacht.

De waarde van de isolatieweerstand moet bij nieuwe laagspanningsinstallaties tot een spanning van 500 V minimaal 1,0 MΩ zijn.

Acties op basis van testresultaten

Wanneer een Megger-test uitstekende of goede resultaten oplevert, kan het systeem normaal blijven functioneren. Wel is het belangrijk om regelmatige metingen in te plannen met geschikte meters, zoals een multimeter of isolatieweerstandsmeter, zodat eventuele toekomstige degradatie tijdig wordt opgemerkt.

Bij meetwaarden in de waarschuwingszone (lager dan 1 MΩ) is verder onderzoek nodig. Dit kan bestaan uit visuele inspecties, thermografische metingen met een warmtebeeldcamera of een vochtanalyse. Daarnaast kan het toepassen van droogtechnieken, zoals het verwarmen van de installatie, helpen om vocht te verwijderen en de isolatieweerstand te verbeteren. De installatie moet worden onderzocht op kortsluiting, isolatiefouten en andere defecten. Het uitvoeren van een dielectric absorption ratio (DAR) test of een step-voltage test met een isolatieweerstandsmeter kan aanvullende inzichten bieden in de ernst van de isolatieschade.

Factoren die de meting beïnvloeden

Bij de analyse van Megger-testresultaten moet rekening worden gehouden met omgevingsfactoren die de isolatieweerstand beïnvloeden. Een eerste handige zet is om te controlen of de isolatieweerstandmeter goed functioneert. Om betrouwbare metingen te garanderen, is het belangrijk om de isolatietester regelmatig te controleren. Een niet goed werkende isolatietester kan leiden tot foutieve metingen over de staat van een circuit of elektrische installatie. Dit kan resulteren in elektrische storingen, gevaarlijke situaties of schade aan apparatuur en installaties. Door de megger periodiek te controleren en indien nodig te laten kalibreren, wordt gewaarborgd dat metingen nauwkeurig en conform de geldende normen worden uitgevoerd.

Vocht is één van de meest bepalende factoren, omdat water een lage weerstand heeft en de isolatie kan aantasten. Testen in een vochtige omgeving kunnen lagere waarden opleveren bij de isolatietester dan bij een droge testlocatie.
Temperatuur speelt eveneens een grote rol. Hogere temperaturen kunnen de weerstand verlagen, terwijl koudere temperaturen deze juist verhogen. Daarom worden isolatieweerstandsmetingen vaak genormaliseerd naar een standaardtemperatuur, meestal 20°C. Hierdoor is de meting van de isolatiemeter nauwkeuriger. 

Ook de leeftijd van de installatie is een bepalende factor. Oudere kabels en elektrische componenten vertonen vaak een natuurlijke afname van de isolatieweerstand door slijtage en chemische degradatie. Regelmatig onderhoud met een power analyzer en testers is dan ook handig om vroegtijdige defecten te detecteren.

Testers van Havé-Digitap

Ben je op zoek naar een (nieuwe) isolatieweerstandmeter of multimeter om isolatiewaarden te meten? Wij hebben een breed aanbod aan meters en accessoires van gerenommeerde merken zoals Fluke, Sonel, Kyoritsu, Uni-T, Beha-Amprobe, GMC-Instruments, Teledyne FLIR en EXTECH. Heb je twijfels over welk model het beste bij jou of jouw bedrijf past? Voor meer info staan onze experts altijd klaar. Het is ook mogelijk om een productdemonstratie aan te vragen. Of neem contact met ons op voor meer informatie en het gebruik van een isolatietester.